Cà gai leo là một loại cây thuốc nam quen thuộc, được sử dụng rộng rãi trong y học cổ truyền Việt Nam, đặc biệt nổi bật với công dụng hỗ trợ điều trị các bệnh về gan. Nhờ những giá trị dược liệu quan trọng, cà gai leo ngày càng được quan tâm và phát triển thành vùng trồng dược liệu tập trung theo các tiêu chuẩn chất lượng cao.
Cà gai leo (Solanum hainanense Hance), thuộc họ Cà (Solanaceae), còn có tên khoa học khác là Solanum procumbens. Trong dân gian, cây còn được gọi bằng nhiều tên địa phương như: cà quánh, cà quạnh, cà quýnh, cà bò, cà cạnh, cà hải nam, cà gai dây. Cây thường mọc dạng leo hoặc bò, thân có gai, sinh trưởng tốt ở nhiều vùng sinh thái khác nhau tại Việt Nam.
Mặc dù có thể trồng ở nhiều địa phương, tuy nhiên để đảm bảo chất lượng, độ an toàn và hiệu quả của dược liệu, việc trồng và thu hái cà gai leo cần tuân thủ tiêu chuẩn GACP-WHO (Good Agricultural and Collection Practices for Medicinal Plants) – Thực hành tốt trồng trọt và thu hái cây thuốc theo khuyến cáo của Tổ chức Y tế Thế giới. Tiêu chuẩn này quy định chặt chẽ từ khâu chọn giống, trồng trọt, chăm sóc, thu hái, sơ chế đến bảo quản, nhằm tạo ra nguồn dược liệu sạch, ổn định và đạt giá trị dược tính cao.
Tại Việt Nam, xã Nghĩa Phương, huyện Lục Nam, tỉnh Bắc Giang là một trong những vùng trồng cà gai leo đạt chuẩn GACP-WHO. Khu vực này có điều kiện khí hậu, thổ nhưỡng phù hợp, cùng với kinh nghiệm lâu năm của người dân trong việc trồng và chăm sóc cây dược liệu. Quá trình sản xuất cà gai leo tại đây được thực hiện nghiêm ngặt theo đúng quy trình kỹ thuật, từ gieo hạt, giâm cành, bón phân, tưới nước, phòng trừ sâu bệnh cho đến thu hái và sơ chế.
Sau khi thu hoạch, cà gai leo được sơ chế, đóng gói và niêm phong cẩn thận, đảm bảo điều kiện bảo quản và vận chuyển, giữ nguyên chất lượng và dược tính của sản phẩm. Từ nguồn nguyên liệu đạt chuẩn, nhiều sản phẩm có giá trị đã được chế biến như trà cà gai leo túi lọc, cao cà gai leo, viên nang, phục vụ nhu cầu chăm sóc và bảo vệ sức khỏe của người tiêu dùng.
Để tìm hiểu kỹ hơn, người quan tâm có thể tham quan vùng trồng cà gai leo đạt chuẩn GACP-WHO tại xã Nghĩa Phương, huyện Lục Nam, tỉnh Bắc Giang và xưởng sơ chế dược liệu tại địa phương. Tại đây, khách tham quan sẽ được trực tiếp tìm hiểu toàn bộ quy trình sản xuất cà gai leo từ khâu trồng trọt đến khi ra thành phẩm, đồng thời trải nghiệm và lựa chọn các sản phẩm cà gai leo chất lượng cao, đã được kiểm soát và bảo đảm theo tiêu chuẩn quốc tế.
